سن تکلیف دختران
سوال: آیا پویایى فقه در وجوب روزه بر دختر نه ساله دخالت دارد؟ آیا با توجه به اینکه رشد انسان در مناطق آب و هوایى مختلف و نژادهاى گوناگون متفاوت است، سن تکلیف همه دختران، همان نه سالگى است؟
جواب: براى روشن شدن مطلب تذکر چند امر به نحو خلاصه لازم است:
1. به طور کلى، احکام شرع مقدّس اسلام از مقام وحى و عصمت (مصونیت از گناه و اشتباه) صادر شده و متن حقیقت و واقعیت و علم نهایى است.
2. عقل انسان غیرمعصوم از درک فلسفه و فایده احکام عاجز است و آنچه بگویند کلّ فواید و حکمت هاى احکام نیست و در استنباط احکام عمل به قیاس و استحسان در مذهب شیعه بر طبق ادله، باطل مى باشد.
3. ملاک حکم شرعى، محدود به همان حدود و قیودى است که در لسان شارع بیان شده و تجاوز از آن حدود، تجاوز به احکام شرع است.
نتیجه اینکه اگر مثلاً ملاک بلوغ دختر در لسان شرع تمام شدن نه سال قمرى است و قید دیگرى ندارد، ما نمى توانیم به عنوان پویایى فقه و یا تفاوت رشد انسان برحسب مناطق جغرافیایى و با اختلاف نژادها و یا امور دیگر، در حدّى که شارع با آگاهى کامل براى بلوغ قرار داده، تصرّف کنیم و آن را زیاد یا کم نماییم.
توضیحاً، در نظر ما پسرى که یک روز از پانزده سال قمرى کم دارد و با پسرى که پانزده سال را تمام کرد هیچ تفاوتى به حسب رشد جسمى و عقلى ندارد و با این وجود بر اولى نماز و روزه واجب نیست و بر دومى واجب است.
حلال مشکل در تمامى این گونه موارد این است که شارع، که خداوند متعال است و گذشته و آینده و ظرفیت انسان و مناطق و نژادها و غیر این امور را از همه بهتر مى داند، براى تکالیف شرعى ـ هرچه باشد ـ حدودى مقرّر فرموده است؛ مثلاً براى بلوغ دختر، تمام شدن نه سال قمرى را و اگر منطقه یا نژاد، اثر و دخالتى داشت آن را نیز بیان مى فرمود و چون بیان نفرموده یقین داریم که امور مذکوره دخالت ندارند و الا اغرای به جهل بود، از طرف شارع حکیم که عقلاً قبیح است.
تذکر این جهت لازم است که نشانى بلوغ در دختر و پسر یکى از سه چیز است: ۱. روییدن موهاى درشت بر روى عانه 2. خروج منى 3. سن.
اما تفاوت بلوغ از جهت سن برحسب مناطق و… وجود ندارد، چنان که بیان شد؛ ولى از جهت روییدن مو و یا احتلام و خروج منى، امکان دارد که برحسب مناطق و یا مزاج ها تفاوت کند. ضمناً براى نفوذ معاملات پسر و دختر اگرچه به سن بلوغ نرسیده باشند، رشد لازم است و براى تفصیل بیشتر مجال نیست. ان شاءالله موفّق باشید.
ثبت دیدگاه