سرقفلى و حق کسب
سوال: هم اکنون مستأجر اگر در ملکی سه سال بنشیند نسبت به مالک حق کسب پیدا می کند و از مالک، حق کسب مطالبه می کند. آیا شرعاً جایز است؟
جواب: مجرد استیجار و سکونت سه سال و بیشتر در ملک کسی شرعاً برای مستأجر ایجاد حق نمی کند. والله العالم.
سوال: مغازه ای در چند سال قبل بر اساس پرداخت مال الاجاره ماهیانه توسط وراث یک متوفی به شخصی اجاره داده شده و مبلغی به عنوان سرقفلی و امثال این ها از مستأجر گرفته نشده آیا:
الف. بدون رضایت وارثان ادامه کسب پس از انقضاء مدت اجاره، شرعاً جایز است و درآمد حاصله از این کسب برای مستأجر خالی از اشکال است؟
جواب: در فرض سؤال، پس از انقضاء مدت اجاره، بر مستأجر واجب است فوراً مغازه را تخلیه نماید و بقا او در مغازه، تصرف غاصبانه و علاوه بر معصیت موجب ضمان اجره المثل در مدت تصرف است ولی کسب در مکان غصبی موجب بطلان آن و حرمت درآمد آن نمی شود. والله العالم.
ب ـ مستأجر بنابر فرض فوق می تواند مبلغی بابت سرقفلی و حق پیشه و امثال این ها شرعاً مطالبه و اخذ کند؟
جواب: مستأجر شرعاً حق مطالبه وجهی تحت عناوین مذکوره در سؤال یا غیر آن ها را ندارد. والله العالم.
ج: اگر مستأجر وجهی بابت سرقفلی و امثال آن از موجران (وراث) و با عدم رضایت ایشان وصول کند و آن وجه را به امر خیر اختصاص دهد این عمل جایز است؟ و او نزد خداوند مأجور است؟ و در قیامت مستأجر به موجران بدهکار نیست؟
جواب: در فرض مذکور مستأجر علاوه بر این که اجر و ثوابی ندارد ضامن آنچه را که گرفته نیز هست و باید به دهنده برگرداند. والله العالم.
سوال: اگر شخص حقیقی یا حقوقی صاحب سرقفلی باشد و صاحب عین ملک، دیگری باشد و مدتی صاحب سرقفلی مستأجر صاحب عین بوده است ولی بعداً صاحب سرقفلی حق خود را به نفر سوم صلح می کند و صاحب عین هم به همان نفر سوم ملک را اجاره می دهد و نفر سوم به علتی قرارداد با هر دو را فسخ می نماید، آیا مجوزی از نظر شرعی برای صاحب سرقفلی داریم که بدون اجازه و بدون اذن و بدون تملک عین و یا حتی بدون اطلاع به صاحب عین در آن ملک تصرف کند و اگر تصرف آن اشکال دارد نظر شرع را بیان فرمایید.
1. آیا تصرف صاحب سرقفلی غصب و تصرف عدوانی است یا خیر؟
جواب: در مورد سؤال بدون اجازه و رضایت مالک، تصرف در آن ملک غصب و حرام است. والله العالم.
2. اگر تصرف عدوانی و غصب است، منافع مغصوبه باید به اعلی القیم اخذ شود یا خیر؟
جواب: در تصرف عدوانی متصرف ضامن اجرهالمثل متعارف مدتی است که ملک را تصرف نموده (و اینجا مورد اخذ به أعلی القیم نیست). والله العالم.
3. در صورتی که تصرف غصبی و عدوانی باشد، آیا متصرف مستحق تعزیرات شرعی می باشد یا خیر؟
جواب: حاکم شرع می تواند غاصب را تعزیر نماید. والله العالم.
4. در صورتی که مالک برای رسیدن به منافع مغصوبه مخارجی را متحمل شده باشد می تواند به حکم «المغرور یرجع إلى من غر» از غاصب و متصرف عدوانی اخذ نماید یا خیر؟
جواب: غاصب ضامن مخارج مذکوره نیست. اینجا (المغرور یرجع إلی من غرّ) مورد ندارد. والله العالم.
سوال: شخصی طی عقد قراردادی به مدت یک سال مغازه ای را ماهیانه به مبلغی معین اجاره نموده و دیناری هم به عنوان سر قفلی پرداخت ننموده است و در همان قرارداد شرایط ذیل را کتباً پذیرفته است:
الف. موجر از بابت سرقفلی دیناری از مستأجر اخذ نکرده و مستأجر در موقع واگذاری حق مطالبه دیناری را نخواهد داشت.
ب. مورد اجاره منحصراً برای جهت خاصی در نظر گرفته شده است و تغییر شغل بایستی با نظر و موافقت کتبی موجر یا وکیل ایشان بوده باشد.
ج. مستأجر حق واگذاری مورد اجاره را به دیگری به هیچ عنوان نخواهد داشت.
1. استفاده مستأجر از مغازه مزبور بیش از مدت تعیین شده بدون رضایت مالک چه صورتی دارد؟
جواب: در مورد سؤال بعد از پایان مدت تعیین شده در عقد اجاره تصرف مستأجر در مغازه بدون رضایت مالک غصب و حرام و موجب ضمان است. والله العالم.
2. آیا مستأجر می تواند در زمان تخلیه، مطالبه سرقفلی یا وجهی بابت حق کسب و پیشه نماید؟
جواب: در مورد سؤال مستأجر حق مطالبه چیزی به عنوان سرقفلی و یا حق کسب و پیشه ندارد. والله العالم.
3. آیا مستأجر می تواند بدون اجازه مالک مغازه مزبور را به فرد دیگری واگذار کند؟
جواب: مستأجر حق ندارد مغازه را بدون اجازه مالک به دیگری واگذار کند.والله العالم.
4. آیا مستأجر می تواند بدون اجازه مالک تغییر شغل دهد؟
جواب: در مورد سؤال، مستأجر نمی تواند در مغازه مذکور بدون اجازه مالک تغییر شغل دهد. والله العالم.
5. با توجه به استفاده مستأجر از مورد اجاره پس از انقضاء مدت بدون اذن مالک آیا مالک می تواند ضمن درخواست تخلیه، درخواست اجره المثل یا تعدیل اجاره بهای مورد توافق سابق جهت مدت اضافی بنماید؟
جواب: در مورد سؤال مستأجر ضامن اجرهالمثل مدت تصرّف مغازه بعد از انقضاء مدت اجاره است، والله العالم.
سوال: اینجانب آهنگری هستم که در سال 1356 مغازه محل کار خویش را از فردی به صورت سرقفلی (از قرار 40 هزار تومان نقد و اجاره ماهیانه 300 تومان) گرفته ام و در قرارداد کتبی بین الطرفین قید نموده ایم که این اجاره به صورت ثابت می باشد و قابل افزایش نیست و تا به حال مرتباً اجاره ماهانه را پرداخته ام. اکنون که 20 سال از تاریخ عقد قرارداد فوق میگذرد موجر (کسی که مغازه را سرقفلی داده) ادعا می کند که قرارداد سرقفلی صورت شرعی ندارد و من راضی به کسب و کار شما نیستم. حال استدعا دارد بفرمایید که آیا سرقفلی صورت شرعی دارد یا نه؟
جواب: فروختن یا خریدن سرقفلی محل اشکال است و اجاره مذکوره هم، چون مدت آن تعیین نشده باطل است، بنابراین مالک مغازه نسبت به اجرهالمثل مدتی که مغازه، در اختیار شما بوده حق مطالبه دارد پس اگر آنچه به عنوان مال الاجاره، در این مدت از شما گرفته به مقدار اجره المثل بوده فعلاً چیزی طلب کار نیست و اگر کمتر بوده می تواند بقیه را مطالبه کند و چهل هزار تومانی را که گرفته اگر به عنوان سرقفلی گرفته و شما هم به عنوان سرقفلی داده اید شما می توانید آن را مطالبه کنید و در هر حال در صورتی که از شما درخواست تخلیه مغازه را بکند باید تخلیه کنید و تصرف شما در آن جایز نیست و موجب ضمان نیز هست. والله العالم.
ثبت دیدگاه