پرسش از فلسفه احکام
سوال: آیا پرسش از فلسفه احکام جایز است؟
جواب: احکام و تعالیم شریعت مقدسه اسلام همه مبنى بر جلب مصالح یا دفع مفاسد و متضمّن فواید و حکمت هاى بسیار است. در قرآن کریم و روایات شریفه، مصالح کلّى این احکام و مصالح خاصّ بسیارى از آنها بیان شده است و حکمت ها و فواید بسیارى از این احکام را عقل انسان هم ادراک مى کند.
با این وجود احاطه به حکمت تمام این احکام از واجبات و مستحبّات و محرّمات و مکروهات در رشته هاى امور عبادى، اجتماعى، اخلاقى، تربیتى، روحى، جسمى، روابط عائله، امور سیاسى، مالى، قضایى و… مثل احاطه به تمام فواید نعم عالم خلقت و تکوین براى انسان میسّر نیست.
تعیین علّت تشریع هر حکم از احکام بدون استناد به قرآن و حدیث و عقل قطعى صحیح نیست؛ با این وجود تفکر در فواید این احکام و سوال از حکمت هاى آنها ـ اگر به عنوان اعتراض نباشد ـ ممنوع نیست و موجب مزید معرفت مى شود.
این جامعیت اسلام در احکام، از معجزات و امورى است که حتى بیگانگان از اهل فهم و اطلاع بر آن اعتراف دارند. راجع به این موضوع مطالب بسیار است که مجال شرح و بیان آن نیست؛ ولى شخص مومن باید تسلیم احکام خدا باشد؛ هرچند فایده یا فلسفه آن را نداند؛ زیرا اگر بخواهد عمل به احکام را مشروط به دانستن فلسفه احکام نماید، عمرش به آن وفا نمى نماید و از عمل باز مى ماند. مانند بیمارى که بخواهد نسخه طبیب حاذق را بررسى کند و از خصوصیات و چگونگى و مقدار تأثیر آن و عکس العمل هاى گوناگون داروها مطلّع شود.
بدیهى است چنین بیمارى که باید بدون فوت وقت به دستور پزشک عمل نماید، بیمارى، او را با این طرز برخورد با نسخه طبیب، از پا درخواهد آورد. به هرحال سوال از فلسفه احکام ـ چنان که بیان شد ـ با این آگاهى و توجه از کسانى که اهلیت جواب دارند، مفید است. والله العالم
ثبت دیدگاه